Quan hệ từ – Ngữ văn 7

• Xét ví dụ: SGK/ 96 – 97

(a) “Của”: quan hệ từ sở hữu.

(b) “Như”: quan hệ so sánh.

(c) “Bởi – nên”: cặp quan hệ từ nhân – quả.

• Nhận xét: Quan hệ từ là những từ dùng để biểu thị các ý nghĩa quan hệ như sở hữu, so sánh, nhân quả…giữa các bộ phận của câu hay giữa câu với câu trong đoạn văn.
• Xét ví dụ

(1) Thơ của thiếu nhi

(2) Thơ cho thiếu nhi

(3) Thơ về thiếu nhi

• Phân tích
  • Ở câu thứ (1) ta thấy thiếu nhi chính là đối tượng sáng tác thơ
  • Câu (2) ta hiểu thơ là dành cho thiếu nhi
  • Sang câu thứ (3), ta biết thơ viết về đề tài thiếu nhi
• Nhận xét: Các quan hệ từ có vai trò làm rõ nghĩa cho nội dung câu văn và đối tượng có liên quan

⇒ Câu văn trở nên ró nghĩa hơn khi có quan hệ từ.

• Xét ví dụ 1: SGK/ 97
  • Các trường hợp bắt buộc phải có quan hệ từ
    • Lòng tin của nhân dân.
    • Nó đến trường bằng xe đạp.
    • Viết một bài văn về phong cảnh hồ Tây.
    • Làm việc ở nhà.
  • Các trường hợp không bắt buộc phải có quan hệ từ:
    • Khuôn mặt của cô gái → Khuôn mặt cô gái.
    • Cái tủ bằng gỗ mà anh vừa mới mua → Cái tủ bằng gỗ mà anh mới mua.
    • Giỏi về toán → Giỏi toán.
    • Quyển sách đặt ở trên bàn → Quyển sách đặt trên bàn.
• Nhận xét
  • Có trường hợp bắt buộc phải dùng quan hệ từ. Đó là những trường hợp nếu không có quan hệ từ thì câu văn sẽ đổi nghĩa hoặc không rõ nghĩa.
  • Có trường hợp không bắt buộc dùng quan hệ từ . Đó là những trường hợp mà khi bỏ quan hệ từ đi thì câu văn vẫn hiểu được và không thay đổi về nghĩa.
• Ví dụ 2: SGK/ 97

(1) Nếu trời mưa thì tôi nghỉ học → Quan hệ điều kiện – kết quả

(2) Vì trời mưa nên tôi không đi học → Quan hệ nguyên nhân – kết quả

(3) Tuy trời mưa nhưng tôi vẫn đi học → Quan hệ nhượng bộ

(4) Hễ trời mưa thì tôi không đi học → Quan hệ điều kiện – kết quả

(5) Sở dĩ tôi không đi học là vì trời mưa → Quan hệ nguyên nhân

⇒ Có 1 số quan hệ từ được dùng thành cặp với những ý nghĩa quan hệ nhất định.